Nguyên Liệu Làm Thuốc Chữa Bệnh

ĐAU RĂNG 34 Bài thuốc Răng là chất thừa của xương, là dấu hiệu bên ngoài của thân. Răng thuộc thận thủy, lợi thuộc vị thổ, hễ thận thủy khỏe mạnh vị thổ bình hòa thời răng sẽ bền chắc vững vàng, thận hư vị nhiệt thời răng lung lay nhức nhối, nặng thời chảy máu sưng mủ. Đại để răng ví như cây, lợi ví như đất, đất dày thì rễ cây bền chặt, đất nông thì gốc cây héo. Răng là xương, xương thì không thể đau, chỉ lợi mới đau thôi.

MẮT 108 Bài thuốc 1. Mắt đỏ bí đại tiểu tiện - Sơn chi tử 7 quả, nướng chín sắc lấy nước, bỏ bột Đại hoàng 3 - 4 đồng cân vào uống nóng, kiến hiệu. 2. Mắt mộng thịt, tia máu - Lá nõn sậy giã nhỏ bao giấy bản đắp - Mắt đỏ: Lá cây đào ăn quả 1 nắm, củ nghệ 10g. Giã nhuyễn với 30 ml nước sôi, vắt lấy nước, lọc trong, cho vào lọ nút kỹ. Nhỏ vào mắt, bã rịt mắt băng lại. 3. Quáng gà do can huyết hư - Đâm đọt non me nước hoặc me keo với tí muối mà đặt, rất công hiệu. Vị thuốc trị mắt do một cụ già ở Cù lao Giang, bị mắt đau, nằm mơ thấy ông tiên chỉ. 4. Mắt bị mụt lẹo - Gói cơm nóng trong vải mỏng, áp vào mắt, nguội thì thay, ngày 2 - 3 lần.

LẬU 16 Bài thuốc 1. Lậu nhiệt nóng nảy rất gay Nước tiểu nóng đỏ nóng lây cùng mình Mía lau năm lóng đều thinh Rạ lúa 1 nắm sạch tỉnh uống liền. 2. Tơ hồng dây một nắm nâng Giã vắt lấy nước trộn lần dừa xiêm Uống sao thấy mát thấy êm Đi tiểu thông chỗ không kểm làm chi. 3. Lài dây nắm lá sạch đi Củ hủ đủng đỉnh đẽo thì nó ngon Cá lóc bắt lấy 1 con Muối đen 1 chút đâm giòn vài giây Phơi sương sáng sớm uống ngay Cá lóc chưng nấu sáng ngày mà ăn.

GIANG MAI 16 Bài thuốc 1. Chữa các chứng giang mai - Xạ can 3 lạng, Ô dược 1 lạng, Phác tiêu 2 phân, Đại hoàng 3 đc, Địa cốt bì chút ít, Phòng phong, Liên kiều đều 3 lạng, Thuyền thoái 1 lạng, Kinh giới, Hoàng cầm đều 3 đc, Phù lưu diệp 1 lạng, rễ cà pháo, 3 bát nước nấu còn 1 bát uống khi đói nếu chứng đàn ông thì thêm Trân châu, lại phương khác gia thêm Ngưu tất, Ý dĩ nhân. 2. Chữa mọi chứng giang mai - Hoạt thạch, Hùng hoàng, đều tán viên và hồ to bằng hạt ngô đồng, Bách thảo sương làm áo, mỗi lần uống 5 viên. - Nếu đau bụng, uống với rượu. - Nếu đau ruột, uống với nước lã.

HỘT XOÀI 14 Bài thuốc 1. Hắc Khiêu ngưu sao qua, Xạ can, Kim ngân hoa, Long đởm thảo đều bằng nhau, rượu 1 chén, nấu cách thủy, sôi kỹ, đợi nguội uống là tiêu. 2. Rau dệu tía, bèo tía, gừng sống đều bằng nhau cũng giã với ít muối, sắc sôi lấy 1 chén nước, uống, bã đắp chỗ đau, nhưng trước đó dùng nước vôi vẽ 1 khoanh chung quanh cho độc khỏi chạy sang chỗ khác. 3. Bồ kết đập nhỏ, để giấp vào, nấu lấy nước đặc, bỏ bã, cô thành cao đắp vào.

HẠ CAM 10 Bài thuốc 1. Quả mướp cả hột giã lấy nước, hòa với bột Ngũ bội tử xức vào nhiều lần. 2. Đầu ngọc hành nổi mụn, loét như hột thóc: Rêu đất (lấy ở chỗ đất ẩm thấp có đọng nước) sấy khô, tán, rắc. 3. Đầu âm lạnh, đau buốt chạy vào sưng, to bìu đái, đau đến chết người: hột Mã đề tán bột, uống 1 đc với nước cơm là khỏi. 4. Hạ bộ lở, ngứa, chảy nước, đại tiểu tiện ít, ăn uống giảm sút, mặt mình hơi sưng: Rau sam 4 phần, Thanh đại 1 phần, cùng nghiền bột, đắp chỗ lở là khỏi.

PHẠM PHÒNG 12 Bài thuốc Phạm phòng là do đàn ông đàn bà bệnh chưa khỏi, khí huyết chưa khôi phục mà giao hợp, lửa dục bừng lên mà sinh bệnh, đàn bà phạm phòng phải là âm dịch. Khi phát bệnh, có bạo phát, có trầm phát. Bạo phát thì nặng đầu, cấm khẩu, tay chân co quắp, bừng dưới, mình nóng đau, bí tiểu, hôn mê,... Trầm phát thì hơi thở ngắn, sắc vàng, bụng trên trương lên, ăn uống ít, không trị gấp thì hay chết người.

LIỆT DƯƠNG 19 Bài thuốc 1. Ngài tằm 2 lạng (bỏ đầu, chân, cánh) sao khô, tán, luyện mật, viên bằng hạt ngô đồng, mỗi tối uống 1 viên thì dương vật sẽ cương và bền, có thể giao cấu được. 2. Mật cá chép 1 cái, gan gà trống 1 cái, đều sấy khô, tán, luyện với trứng chim sẻ, viên bằng hạt đậu xanh, 1 lần uống 10 viên. 3. Gan gà trống 3 cái, Thỏ ty tử 1 thang, đều sấy khô, tán, luyện với trứng chim sẻ, làm viên bằng hạt đậu xanh, uống 100 viên với rượu khi đói.

DI TINH 6 Bài thuốc 1. Di tinh - Sinh địa 300g - Phục linh 100g - Thỏ ty tử 300g - Đỗ trọng 100g - Xà sàng tử 50g - Nhân sâm 200g - Đại hoàng 10g - Định hương 50g - Quế khâu 50g - Hoài sơn 300g - Hắc táo 200g - Ngưu tất 100g - Hoàng tỉnh 100g - Viễn chí 100g - Câu kỷ 100g - Ba kích 10g - Giấm thanh 10 ml - Mộc hương 100g Tán ra, quết với mật làm viên bằng hạt nhãn, tối uống 1 viên trước khi đi ngủ và sáng khi mới thức dậy.

BỆNH VỀ SẢN HẬU 123 Bài thuốc Phụ nữ khi sanh, tinh thần hao tổn, khí huyết hư kém, kinh lạc rời rạc, phần xương yếu đuối, toàn thân như cành liễu trước gió, như cá ngược dòng. Lúc bấy giờ nên giữ gìn chăm chú bồi dưỡng buông the kín đáo, tính tình phải ôn hòa, tay chân thoải mái, nói năng nhỏ nhẹ, ăn uống có điều độ, kiêng khem, quần áo ấm mát vừa phải, cẩn thận như thế thì tật bệnh sẽ tiêu tan, nếu mà sai phạm đôi chút thì nguy hại không nhỏ. Nội kinh: “lúc lầm lỡ đù nhỏ như mấy lông mao thôi mà khi phát bệnh thì to bằng quả núi” như thế không cẩn thận sao được.

SINH KHÓ 13 Bài thuốc 1. Sinh khó - Sừng linh dương 1 cái, cưa lấy chỗ đầu nhọn, tán nhỏ, uống với rượu 1 thìa thì dễ sinh. Khi trở dạ, lấy hàm thiếc ngựa mà nấu uống 1 chén thì sinh ngay, hoặc lấy tổ tò vò hâm nước sôi uống, hoặc lấy cây Ích mẫu giã vắt lấy nước nấu còn 1/2, lấy mực tàu tốt nướng, tán, hòa uống, hoặc mai rùa, mai ba ba, đều đốt tồn tính, tán, uống với rượu 1 thìa là dễ sinh. 2. Sinh khó, thai chết, sinh ngang, sinh ngược Đậu đen sắc với nước giữa dòng, 2 lạng Xuyên quy, 1 lạng Xuyên khung, tán, thêm đồng tiện 1 bát to, hòa đều với thuốc tán, chia làm 2 lần uống, chưa thấy công hiệu lại uống.

AN THAI 13 Bài thuốc Người phụ nữ trong thời kỳ thai nghén thường hay gặp những trường hợp bất ngờ hoặc trệ thai, hoặc có thai mà đau bụng thậm chí có người phải sanh non (sẩy thai) do nhiều nguyên nhân như gánh nặng, đi đường xa, lao động nặng dưới trời oi bức, ngã khi đi xe đạp v.v... gây ảnh hưởng đến bào thai. Chúng tôi xin giới thiệu 1 số bài thuốc kinh nghiệm đã được các lương y lành nghề lâu năm trong tỉnh cống hiến.

BỆNH VỀ THAI NGHÉN 50 Bài thuốc 1. Đàn bà Khmer thường dùng, rất công hiệu - Có thai 7 - 8 tháng uống mỗi ngày: Rau trai rửa sạch, phơi khô: 1 bó lọn cỡ cườm tay, uống hằng ngày, sinh dễ dàng, ít đau bụng. 2. Toa Bảo Sản Vạn Toàn Thang (thần dược của Hải Thượng Lãn Ông) - Đương quy 3 chỉ - Cao ly sâm 3-5 chỉ - Can khương (sao đen) 1 chỉ - Xuyên khung 1/2 chỉ - Nhục quế (gói riêng) 6 phân - Đào nhân (giã nhỏ) 12 hột - Ngưu tất 2 chỉ - Hồng hoa (sao rượu) 4 phân - Chích Cam thảo 1 chỉ Nếu là Hồng sâm, Lão sơn sâm, Phòng đảng sâm thì 1 lạng. Sắc uống để lấy sức trước khi sinh. Nhục quế: thuốc tới, để vô, quậy đều uống liền.

BỆNH Ở ÂM HỘ 06 Bài thuốc 1. Nếu âm hộ đau mà sưng - Giã nát rau sam mà đắp. - Giã nát mầm non cây bông cúc, nấu nước xông, rồi rửa chỗ sưng. 2. Âm hộ ngứa - Do có huyết trắng lâu ngày, không giữ vệ sinh kỹ, nên năng tắm rửa hàng ngày, mặc quần áo khô, sạch. - Lấy nước tiểu của mình mà rửa. - Nặn nước chanh pha 1 chỉ phấn chì mà thoa nơi đó. - Nấu nghệ, gừng, trầu lương, phèn chua, thuốc rê với nước sôi và tí rượu mà rửa.

BỆNH Ở VÚ 32 Bài thuốc Đau vú là sưng cứng mà đau nhiều vì vú thuộc kinh Dương minh vị, núm thuộc kinh Quyết âm can, chỉ vì bồi dưỡng thiếu thốn, hoặc tức giận xông lên hoặc lo nghĩ uất kết hoặc ăn uống đồ ngon quá nhiều, đều hay sinh đau. Nếu có thai mà đau vú thì gọi là “nội xung nhũ”, đã có con mà đau gọi là “ngoại xung nhũ”, hai chứng ấy vú đều sưng đau, nặng lắm thì nóng rét đữ đội, không kịp chữa thì vú nung mủ lở loét ra.

XÍCH BẠCH ĐỚI 71 Bài thuốc 1. Bạch trọc (tiểu đục như nước vo gạo) - Một con ốc vặn để cả vỏ đốt chín, cho vào 3 chén rượu nấu lên, khêu lấy thịt ốc ăn, rồi uống nước rượu ấy vài lần sẽ lành. 2. Bạch trọc - Quả hồng nứt phơi khô giã ra để lên hòn ngói sấy khô tán nhỏ uống với nước cơm. 3. Bạch trọc - Củ hẹ giã vắt lấy nước phơi sương 1 đêm pha nước tiểu trẻ em mà uống. 4. Bạch trọc - Ích mẫu, Thạch xương bồ, Phá cố chỉ đều nhau sao tán mà uống, ngày 1 lần.

KINH NGUYỆT 57 Bài thuốc Các điều dặn sơ đẳng để chị em tự nhận định các chứng bệnh về kinh nguyệt để uống thuốc mau khỏi. Ba nguyên nhân kinh bế tắc, không thông và không hành 1. Tỳ vị yếu, bị tổn thương, kém ăn khiến cho khí hư, huyết khô mà kinh không hành Nên uống thuốc bổ tỳ vị, nuôi khí huyết, đến lúc đủ thì kinh nguyệt tự hành. Không nên dùng thuốc thông kinh làm cho khí huyết hư tổn thêm mà sinh ra chứng hư lao khó trị (bị yếu nặng thì thành lao). 2. Lo nghĩ, buồn bực, giận dữ, phiền não nhiều thì khí uất, huyết trệ kinh không hành được Phải khai khí uất, hành huyết trệ thì kinh nguyệt tự hành. * Lưu ý: Nếu dùng thuốc bổ thì khí càng kết thêm thì huyết càng ngưng trệ, rất có thể sanh chứng tích huyết mà thành bệnh trương máu (trưng hà) làm bụng to, kết khối ở bụng. 3. Người mà thân thể bị đâm, giải bế tắc, ủng trệ mà không hành kinh Phải hành khí, đạo đàm khiến cho kinh hành (trích sách Linh khu) * Kinh nguyệt trễ: Tháng nào cũng trễ 1 tuần, nghĩa là nguyệt kỳ 35 ngày, như vậ

BỆNH NHI 73 Bài thuốc 1. Trẻ em kinh phong * Công thức: - Nam tinh 3 đc - Tam nại 5 đc - Toàn yết 1 đc - Bạch phàn phi 3 đc - Thiên ma 5 đc - Cương tàm 5 đc - Băng phiến 2 đc * Cách bào chế: Toàn yết sao giòn, cấu chân, đầu, cánh bỏ đi. Nam tinh tẩm với nước mật bò hay mật trâu đem sao không còn sắc trắng mới thôi. Cương tàm tẩm nước gừng sao cháy. Tam nại tức là Địa liền, đem thái mỏng, phơi khô sao qua. Bạch phàn bỏ vào nồi rang phi trắng đến khi không còn sôi nữa mới thôi. Băng phiến tức là Long não nấu thành ra, nên dùng Băng phiến chế sẵn. Bạch phàn phi trộn lẫn với Băng phiến, tán nhỏ rây để riêng, còn các vị khác tán nhỏ hoàn với hồ bằng hạt ngô, xong lấy 2 vị đã tán trên làm áo phơi khô bỏ lọ. * Công dụng: Chữa trẻ em kinh phong cấp, lên cơn giật tay chân, méo miệng, đờm kéo sè sè, da nóng như đốt hay là giật mình hoảng hốt. Nói chung dùng cho trẻ em ho nóng, kinh phong hay cảm sốt đều có công hiệu. - Cách gia giảm: Trẻ em nóng thì vò Bạc hà lấy nước uống, làm 7 thang. - Liề

BAN - SỞI 43 Bài thuốc BAN 1. Ban - Nga lau, Rau tần, Bồ ngót, Rau má, Cỏ mực, Rau lài, Cam thảo, Rễ mắc cỡ, Mần trầu, Rễ tranh, Tim tre, Chổi đực, Đậu xanh, Tơ hồng, sắc uống. 2. Ban - Gà ác - Lá dâu non. Xào ăn cho ra ban. 3. Ban - Rễ mắc cỡ (sao, khử thổ), sắc uống ra ban. - rễ lá lốt, Tử thảo, Câu đằng, tán nhỏ, ngày uống 2 muỗng nhỏ, uống trong nhiều ngày. 4. Ban - Mần trâu, Rễ điên điển, Rễ tranh, Đậu linh, Cổ may, Mía lau, Thiền liền, sao khử thổ, uống, lấy đũa thoa trên lưỡi đóng trắng. 5. Ban bạch - Cây lức (sạt mỏng, sao vàng), Tim tre non (sao vàng), Trà tàu 1 nhúm - Gừng tươi 5 lát, sắc uống ra ban. - Xa tiên, Hạt dẻ, Ngân hoa, Chổi đực, Kỷ tử, Vú sữa, Giáng hương, Nam thủ ô, Giần xay sắc uống. 6. Ban cua - Chổi đực 1 nắm sao vàng, khử thổ, sắc uống. - Lá mái nhà, Củ gừng, Nếp trắng, Huỳnh liên, Đậu xanh, Cam thảo, Hành hương, Huỳnh cầm, Tiêu sọ, Huỳnh bá, Tim tre. Sắc 600ml còn 7 phân, uống. 7. Ban cua - Tử tô 1 nắm - Nguyệt bạch 1 nắm - Chổi đực 1 nắm - Sa sâm 1 nắm - Cam