Nguyên Liệu Làm Thuốc Chữa Bệnh

Dùng hoa và lá cây cà độc dược Datura metel L. Họ Cà Solanaceae có loại cây hoa trắng hoặc loại cây cuống lá tím, hoa có đốm tím. Hai loại này có mọc ở miền núi và đồng bằng; hoặc cây Datura stramonium cùng họ, cây này có mọc ở vùng núi Mường Khương - Lào Cai (hạt của nó màu đen hình thận). Tính vị: vị đắng, tính ấm, có độc (khi dùng phải thận trọng). Quy kinh: vào 2 kinh phế và vị.

Dùng lá, rễ hoặc vỏ rễ của cầy mỏ quạ Cudrania cochinchinensis (Lour). Họ Dâu tằm Moraceae. Tính vị: vị đắng, riêng lá có vị đắng hơi cay tê. Tính hơi mát. Quy kinh: phế, thận.

Dùng các bộ phận trên mặt đất của cây mướp Luffa cylindrica L. ; như thân mướp (ty qua đằng), lá mướp (ty qua diệp), xơ mướp (ty qua lạc). Họ Bí - Cucurbitaceae. Tính vị: vị hơi đắng, chua, tính lương mát (ty qua đằng, ty qua diệp); vị hơi ngọt, tính bình (ty qua lạc). Quy kinh: phế.

Rễ phơi khô thái phiến của cây tiền hồ Peucedanum decusivum Maxim. Họ Hoa tán Apiaceae. Tính vị: vị đắng, cay, tính hơi hàn. Quy kinh: phế.

Là vỏ rễ cây dâu - Morus alba L. Họ Dâu tằm Moraceae. Khi dùng phải cạo sạch vỏ ngoài. Tính vị: vị ngọt, tính hàn. Quy kinh: vào kinh phế.

Dùng toàn cây khi có hoa của cây cóc mẳn - Centipeda ninima L. Hạ Cúc Asteraceae. Thường thu hái khi cây ra hoa, trừ bỏ tạp chất có thể dùng tươi hoặc khô. Tính vị: vị đắng, cay, tính ấm. Quy kinh: phế, can.

Lá của cây nhót Nhật Bản hay còn gọi là cây tỳ bà - Eriobotrya Japonica Lindl. Họ Hoa hồng Rosaceae. Ngoài ra còn dùng lá của cây Nam tỳ bà (bồng bồng lá hen). Họ thiên lý Asclepiadaceae Calotropis gigentea R. Br. Tính vị: vị đắng, tính bình. Quy kinh: vào hai kinh phế, vị.

Là nhân của hạt quả mơ - Prunus armeniaca L. Họ Hoa hồng - Rosacene. Tính vị: vị đắng, tính ấm. Quy kinh: vào kính phế.

Là hạt chín phơi khô của cây cải củ - Raphanus sativus L. Họ Cải Brassicaceae. Tính vị: vì cay, ngọt, tính bình. Quy kinh: vào 3 kinh phế, tỳ, vi.

Là rễ của cây bách bộ - Stemona tuberosa Lour. Họ Bách bộ - Stemonaceae. Bách bộ là vị thuốc được dùng từ lâu trong nhân dân ta để chữa bệnh. Bách bộ mọc hoang ở nhiều vùng núi nước ta. Tính vị: vị ngọt, đắng, tính hơi ấm. Quy kinh: vào kinh phế.

Là lớp vỏ giữa, sau khi đã cạo bỏ lớp võ ngoài ở thân cây tre. Bambusa Sp. Họ Lúa - Poaceae. Tính vị: vị ngọt, tính hơi hàn. Quy kinh: vào 3 kinh phế, can, vị.

Dùng toàn thân phơi khô của loài tảo biển - Laminaria japonica Areschoung. Họ Côn bố - Laminariaceae. Tính vị: vị đắng, tính hàn. Quy kinh: nhập vào kinh can, thận, vị.

Dùng rễ, lá phơi khô của cây Thường Sơn Dichroa febrifuga Lour. Họ Thường  sơn Saxigrafaceae. Tính vị: vị đắng, Lính hàn, hơi có độc. Quy kinh: vào 3 kinh phế, tâm, can.

Là sỏi mật của con bò Bosiaurus var. domesticus Gmelin hoặc con trâu Bubalus bubalis L. Họ Trâu bò Bovidae. Tính vị: vị đắng, ngọt, tính mát. Quy kinh: nhập vào tâm, can.

Hạt phơi hay sấy khô của nhiều loài qua lâu Trichosanthes kiriloiwit Maxim  T.multiloba Mig. Họ bí Cururbitaceae. Tính vị: vị ngọt đắng. Tính hàn.

Là dịch chảy ra sau khi đem đốt các ống tre tươi hoặc măng cành tre. Bumbusa Sp. Họ Lúa - Poaceae. Tính vị: vị ngọt, tính đại hàn. Quy kinh: vào 3 kinh tâm và vị.

Là những cục màu trắng hoặc màu vàng do dịch phân tiết ra trong ống cây tre, Bambusa sp. Họ Lúa - Poaceae ngưng kết lại mà thành. Tính vị: vị ngọt, tính hàn. Quy kinh: nhập vào 2 kinh tâm, can.

Dùng rễ của cây cát cánh Platyeodon grandifforum (Jack) A.DC. Họ Hoa chuông Campanulaceae. Tính vị: vị đắng, cay. Tính hơi ấm. Quy kinh: vào kinh phế.

Là quả của cây bộ kết Gleditsia fera (Lour) Merr. Họ Vang - Caesalpiniaceae. Tính vị: vị cay, mặn, tính ấm, có ít độc. Quy kinh: vào 3 kinh phế và đại tràng.