Còn gọt là Bụp văng, Bông vang (Abelmoschus moschatus (L.) Medic.) Thuộc họ Bông (Malvaceae).
Mô tả: Cây thảo, sống hàng năm, cao 0,80 - 1m, có lông ráp. Lá mọc so le, có cuống dài, gân lá chân vịt, phiến chia thành 5 - 6 thùy, ngoài mặt có lông, mép khía răng; lá kèm rất hẹp. Hoa to màu vàng, mọc riêng lẻ ở nách lá. Quả nang, có lông trắng cứng, dài 4 – 5cm, chia làm 5 ô, hình bầu dục, đầu nhọn. Hạt nhỏ và nhiều.
Bộ phận dùng: Hạt, lá và rễ.
Nơi sống và thu hái: Cây mọc hoang ở đồi, trong vườn, trên nương rẫy, gặp nhiều ở Tiền Giang, Bến Tre, Hậu Giang... Dùng hạt lấy từ quả chín vào mùa hạ, mùa thu đem phơi khô. Rễ đào về, rửa sạch, thái nhỏ, phơi hay sấy khô. Lá thu hái quanh năm, dùng tươi hay phơi trong râm, đến khô.
Hoạt chất và tác dụng: Hạt chứa một chất dầu cố định màu vàng, mà thành phần chính là panmitin, một chất thơm mà là một chất lỏng màu lục sáng có mùi của Xạ hương rất đậm nét, thường nằm trong vỏ hạt. Nó được dùng làm hương liệu và để trong tủ quần áo tránh sâu mọt. Hạt có tính chống co thắt, kích thích và lợi tiểu... Thường dùng uống trị đái dầm, sắc uống làm thuốc kích thích ruột và thận. Hạt cũng dùng trị rắn cắn. Hiệu quả này là do các hiện tượng hấp phụ, vì nó không chứa glucozit lẫn ancaloit.
Ở nước ta, hạt cũng được dùng làm thuốc lợi tiểu, trị đái buốt, đái gắt, sỏi thận, sỏi bàng quang, đại tiếu tiện bí và cũng dùng trị rắn cắn.
Lá và rễ Vông vang đã được ghi vào Dược điển Việt Nam: lá có vị nhạt, nhiều nhớt, tính mát. Vào 3 kinh: tỳ, phế. Có tác dụng nhuận tràng, lợi tiểu, tiêu độc, sát trùng, hoạt thai. Dùng trị táo bón, thủy thũng, tán ung độc, thúc đẻ. Rễ có vị ngọt nhạt, nhiều nhớt, tính mát. Vào 2 kinh: can, tỳ. Có tác dụng tiêu độc, sát trùng, thư cân, giải cơ, trừ thấp. Dùng trị nhức mỏi chân tay, các khớp sưng nóng đỏ đau, co quắp, mụn nhọt, viêm dạ dày hành tá tràng.
Cách dùng: Ngày dùng 6 - 12g hạt giã giập, thêm nước uống hay sắc uống. Dùng tươi nhai nuốt nước, lấy bã đắp trị rắn cắn. Lá dùng 20 - 40g, rễ 6 - 12g, dạng thuốc sắc, thuốc hãm. Có thế giã lấy nước uống, bã đắp vào mụn nhọt.
Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi
Xem thêm: Đắp vết thương Rắn Rết cắn - Vông Vang
Nhận xét
Đăng nhận xét