Còn gọi là Cỏ Sữa lớn lá (Euphorbia hirta L.) thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae).
Mô tả: Cây thảo sống hàng năm hay nhiều năm, có thân mảnh cao 30 - 40cm. Toàn cây có lông ráp và có nhựa mủ trắng. Lá mọc đối, cuống ngắn, phiến lá hình mũi mắc, dài 1 - 5cm, rộng 7-15mm, mép có răng cưa nhỏ. Gốc cuống lá có 2 lá kèm nhỏ hình lông chứng. Nhiều cụm hoa hình chén nhỏ ở các nách lá. Mỗi “chén” mang các hoa đơn tính rất nhỏ, đường kính khoảng 1,5mm, khi già nứt thành 3 mảnh vỏ, mang 3 hạt rất nhỏ.
Bộ phận dùng: Toàn cây.
Nơi sống và thu hái: Cây mọc hoang khắp nơi. Ở những chỗ đất có sỏi đá. Gặp rải rác ở nhiều tỉnh vùng đồng bằng.
Thu hái cây vào mùa hè-thu, rửa sạch, dùng tươi hay phơi khô để dùng dần.
Hoạt chất và tác dụng: Toàn cây có taraxetol, taraxeron, betasitosterol; còn có jamhulol, axit melissie, một ít tinh dầu, một ít ancaloit (trong đó có xanthorhatnin), quaxetin. Trong thân có fredelin, myrixylalcohol, hentria contane. Hoa tươi chứa axit allagic. Cây có tính chất chống co thắt, làm dịu và làm dễ thở. Được chỉ định dùng trị bệnh đường hô hấp (hen, sổ mũi, sổ mũi mùa, khí thũng, ho mãn tính). Còn dùng chữa bệnh về mắt viêm kết mạc, loét giác mạc). Nó có tính gây xót đối với niêm mạc dạ dày, nên cần uống thuốc trước các bữa ăn.
Theo Y học cổ truyền, cây có vị the chua, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, chỉ ngứa, thông sữa. Thường dùng trị viêm ruột, kiết lỵ, chữa viêm da lở ngứa, hắc lào, cước khí và dùng cho phụ nữ đẻ ít sữa hoặc tắc tia sữa.
Cách dùng: Có thể dùng dưới nhiều dạng. Nếu hãm, lấy 1g cho vào trong 1 chén nước sôi, mỗi ngày 2 chén. Hoặc dùng cao lỏng: 0,50 - 1,5g hàng ngày. Hoặc dùng cao nước rượu 0,05 - 10g hàng ngày, dạng pôxiô. Hoặc dùng cồn thuốc 1-3g mỗi ngày.
Ta thường hay dùng sắc nước uống với liều 20-40g trong ngày.
Dùng tươi sắc nước rửa bệnh ngoài da.
Chú ý không dùng quá liều vì cây có độc, sẽ gây ỉa chảy và làm tim hoạt động bất thường. Có thể giải độc bằng nước sắc Cam thảo và Kim ngân hoa, mỗi vị 12 - 16g.
Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi
Xem thêm: CHỮA LỴ TRỰC TRÙNG - Cỏ Sữa Nhỏ Lá
Nhận xét
Đăng nhận xét