Đậu ván trắng hay Bạch biển đậu (Lablab purpureus (L.) Sweet subsp. purpureus) thuộc họ Đậu (Fubacede).
Mô tả: Dây leo dài tới 5m, sống 1 - 3 năm. Thân có góc, hơi có rãnh, có lông thưa. Lá kép, mọc so le, có 3 lá chét hình trứng. Hoa trắng hay tím nhạt, mọc thành chùm ở ngọn cành hay kẽ lá. Quả đậu màu lục nhạt, khi chín có màu vàng nhạt, đậu quả có mỏ nhọn cong. Hạt hình trứng tròn, dẹt, dài 8 -15mm, rộng 6 - 8mm, dày 2 - 4mm. Vỏ màu trắng ngà, có khi chấm đen, nhẵn, hơi bóng, ở mép có rốn lồi lên màu trắng. Ra hoa kết quả chủ yếu vào mùa Thu - Đông.
Bộ phận dùng: Hạt, lá tươi, rễ.
Nơi sống và thu hái: Cây trông ở nhiều nơi, có gặp ở Tiền Giang, Bến Tre, Hậu Giang, An Giang, Kiên Giang. Trồng chủ yếu để lấy quả, hạt để ăn và hạt già làm thuốc. Khi trời khô ráo, hái các quả đậu thật già, vỏ ngoài vàng khô, bỏ vỏ lấy hạt, phơi hay sấy khô, khi dùng sao vàng. Lá tươi có thể thu hái quanh năm.
Hoạt chất và tác dụng: Hạt chứa 22,70% chất protein, 1,8% chất béo, 57% chất các bom hydrat (các đường saccaroza, glucoza, stachyoza, maltoza và raffinoza), 0,048% canxi, 0,052% photpho, 0,001% sắt. Còn có vitamin A, B2, C và nhiều B1. Các axit amin phổ biến là tryptophan, arginin, lyzin và tyrosin. Ngoài ra còn có axit L. Pipecolic và phytoagglutinin.
Y học cổ truyền xem Bạch biển đậu có vị ngọt, tính hơi ấm, có tác dụng bổ tỳ vị, giải cảm nắng, trừ thấp, giải độc. Thường dùng trị cảm nắng, khát nước, bạch đới, tỳ vị hư yếu, ỉa chảy, kiết lỵ, viêm dạ dày và ruột cấp tính, đau bụng, nôn ọe, ngộ độc rượu, nhân ngôn (thạch tín), ngộ độc cá nóc, ngộ độc thức ăn mà sinh nôn mửa.
Lá dùng chữa hóc xương, yết hầu sưng đau, đái ra máu, chữa rắn cắn. Rễ cũng dùng phối hợp với các vị thuốc khác chữa đậu lào, còn dùng chữa điên, đau giật, co quắp chân tay.
Cách dùng: Hạt dùng dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột, mỗi ngày 8-16g. Rễ dùng sắc uống với liều cao hơn. Lá tươi nhai ngậm với muối nuốt nước chữa yết hầu sưng đau. Dùng giã nát trộn với nước vo gạo đặc gạn uống, còn bã đắp chữa rắn cắn.
Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi
Nhận xét
Đăng nhận xét