CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG - LÁ MÓNG

Còn gọt là cây lá Móng, Móng tay (Lawsonin invermis L.) thuộc họ Tử vi (Lythraceae).

Mô tả: Cây nhỏ, cao 2 - 6m có gai nhất là khi già. Lá mọc đối, đơn, nguyên, hình trái xoan nhọn, dài 2 – 3cm, rộng 1cm. Hoa nhỏ mọc thành chùy ở ngọn cành. Hoa có mùi thơm ngát, màu trắng hay đó, vàng nhạt hay hồng. Đài hình chuông gồm 4 lá đài. Tràng gồm 4 cánh hoa nhàu nát, 8 nhị xếp từng đôi một đối diện với các lá đài. Bầu trên 4 ô. Quả là một nang hình cầu, có 4 ô, chứa nhiều hạt nhỏ, hình tháp ngược, màu nâu đỏ.

Bộ phận dùng: Lá phơi khô, để nguyên hay tán bột. Các bộ phận khác như: cành, rễ, hoa cũng được dùng nhưng ít hơn.

Nơi sống và thu hái: Cây gốc ở Irắc hay Ả Rập, mọc hoang và trồng ở Bắc phi. Cũng được trồng ở nhiều nơi trong nước ta. Tại các tỉnh Tiền Giang, Đông Tháp, Bến Tre, Hậu Giang đều có gặp. Trồng bằng hạt.

Hoạt chất và tác dụng: Lá chứa 7 - 8% tanin, 6% chất béo, 1,20% tinh dầu, 2 - 3% chất nhựa, 8 - 10% nước, 10% chất khoáng, 1 - 3% chất màu. Hoạt chất là các sắc tố naph-toquinonic mà chất chính là lawson. Chất này kết tinh thành hình kim màu đỏ da cam, ít hòa tan trong nước lã, hòa tan nhiều trong nước nóng, tan trong các dung môi hữu cơ và trong các dung dịch lỏng kiềm thổ để tạo thành một chất nhuộm nàu da cam. Lawson có tính chất kháng sinh mạnh.

Đã từ lâu, tại nhiều nước, người ta dùng cây này để nhuộm và làm thuốc. Thường dùng trị bệnh ngoài da vì nó làm săn da các vết thương, và dùng uống trong trị ỉa chảy, điều kinh và trị giun. Vỏ thân dùng trị bệnh về gan (vàng da), bệnh về tủy sống lưng, chữa tê bại, nhức mỏi. Rễ cây được dùng lợi tiểu và trị viêm phế quản. Người Ả Rập dùng nó làm thuốc điều kinh và cả gây sẩy thai. Ở Việt Nam cũng dùng nhuộm móng tay, chân, thường dùng trị cùi và bệnh ngoài da như hắc lào, ghẻ lở, mụn nhọt và trị rắn cắn.

Cách dùng: Lá tươi dùng giã nát, trộn với giấm thanh để chữa bệnh ngoài da. Các bộ phận của cây khi dùng khô thì phải sắc với liều 8 - 20g trong ngày.

Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi

Xem thêm: CHỮA MỤN NHỌT MẨN NGỨA - Cây Lá Móng Tay