Còn gọi là cây Bông hạc (Orthosiphon qristatus (Bl.) Mig.) thuộc họ hoa Môi (Lamiaceae).
Mô tả: Cây thảo sống lâu năm, cao khoảng 0,5 - 1m. Thân vuông, thường có màu nâu tím. Lá mọc đối, có cuống ngắn, chóp nhọn; mép khía răng to. Cụm hoa lá chùm xim có ở ngọn thân và ở đầu cành. Hoa màu trắng sau ngả sang màu xanh tím. Nhị và nhụy mọc thò ra ngoài, nom như râu Mèo. Bao phấn và đầu nhụy màu tím. Quả bế tư.
Bộ phận dùng: Lá và phần cây trên mặt đất.
Nơi sống và thu hái: Cây thường được trồng nhiều ở các tỉnh Tiền Giang, Đồng Tháp, Bến Tre, Hậu Giang... Chịu ngập tốt. Trồng bằng hạt. Khi dùng làm thuốc cắt cả cây, trừ rễ, nhất là lá, thu hái khi cây chưa có hoa, đem phơi khô.
Hoạt chất và tác dụng: Cây chứa một glucozit đắng (orthosiphonin), tinh dầu, chất béo, tanin, đường và một tỷ lệ khá cao muối vô cơ, trong đó chủ yếu lá muối kali.
Nó được chỉ định dùng mỗi khi ta cần tăng lượng nước tiểu và thúc đẩy sự bài tiết u-rê, các chlorua và axit uric. Nó cũng đồng thời được khuyên dùng đối với các người bệnh mắc các chứng rối loạn đường tiêu hóa, bệnh thấp khớp, đau lưng, đau nhức khớp xương. Còn có tác dụng chữa xung huyết gan và bệnh đường mật. Hiệu quả của vị thuốc là do tác dụng kết hợp của glucozit với các muối kiềm, các chất giống như tanin của dầu thơm và của một saponin. Dịch chiết bằng nước giàu hoạt chất hơn (28,8%).
Cách dùng: Nước sắc, hãm hoặc cao lỏng Râu mèo làm thuốc thông tiểu tiện, trong các bệnh sỏi thận, sỏi túi mật, sốt ban, cúm, tê thấp, phù viêm gan vàng da, viêm mũi nặng. Ngày dùng 8 - 12g pha với 1⁄2 lít nước đun sôi hay hãm uống chia làm 2 lần trong ngày, trước khi ăn cơm 15 - 20 phút, uống nóng. Liên tiếp trong 8 ngày, lại nghỉ 2 - 4 ngày. Hoặc dùng 2 - 5g cao lỏng.
Người ta cũng chế biến nó gần giống như chè xanh, vừa vò, vừa sao cho đến khi xoắn lại và có mùi thơm. Làm như vậy, sẽ có mùi thơm ngon hơn khi chỉ được sấy khô đơn giản. Mùi của nó giống như chè uống, có vị đắng nhẹ.
Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi
Nhận xét
Đăng nhận xét