So Đũa (Sesbania grandiflora (L.) Pers.) thuộc họ Đậu (Fabaceae).
Mô tả: Cây nhỏ, cao 8 - 10m. Lá kép, lông chim, mọc so le, gồm 20 - 25 đôi lá chét hình bầu dục thuôn. Hoa to màu trắng hay hồng, mọc thành chùm ngắn 2 - 3 cái thõng xuống ở kẽ lá. Quả dài như chiếc đũa, thót lãi ở hai đầu, dẹt, hơi hẹp lại ở khoảng cách giữa các hạt. Hạt hình thận, màu nâu.
Mùa hoa quả: tháng 3 - 6 và tháng 10 - 2.
Bộ phận dùng: Vỏ rễ, vỏ thân, hoa.
Nơi sống và thu hái: Cây được trông phổ biến ở khắp các tỉnh đồng bằng, dùng các bộ phận non (hoa, lá, quả) để làm rau ăn. Lá làm thức ăn cho gia súc (dê, bò) và làm phân xanh. Thân cành làm củi đun và làm trụ nọc cho Hồ tiêu leo. Thân cây còn dùng trồng nấm mèo. Trồng bằng hạt vào mùa thu. Có thể thu hái vỏ, rễ, vỏ thân quanh năm và lấy hoa khi mới nở. Dùng tươi hoặc phơi khô.
Hoạt chất và tác dụng: Trong vỏ cây có chất gôm nhựa, hai chất màu là agathin màu đỏ và xanthoagathin màu vàng. Còn có basorin một chất nhựa, tanin. Lá, hoa và quả non chứa nhiều chất đường, đặc biệt hoa So đũa chứa hàm lượng vitamin C, vitamin B, muối canxi và sắt, các axit amin.
Vỏ thân được dùng làm thuốc bổ đắng, giúp ăn ngon cơm, dễ tiêu hóa. Còn dùng chữa lỵ, ỉa chảy và viêm ruột. Hoa và lá dùng chữa cảm cúm. Hoa còn dùng để tẩy. Nhựa vỏ cây dùng làm thuốc để săn da.
Cách dùng: Vỏ cây So đũa (100g) thái mỏng, ngâm trong 1 lít rượu 40° từ 15 ngày đến 1 tháng, ngày uống 15 - 30ml làm thuốc bổ đắng, khai vị. Hoa và lá giã nát, nhỏ mũi trị cảm cúm, nước sắc hoa dùng tẩy. Vỏ thân tươi giã nát lấy nước bôi chữa tức ngực. Nhựa vỏ cây dùng dưới dạng bột hạy nước sắc.
Nhận xét
Đăng nhận xét