Còn gọt là cây Quả nổ, Sâm tanh tách, Sâm nam (Ruellia tuberosa L.) thuộc họ Ô rô (Acanthaceae).
Mô tả: Cây thảo cao 20 - 50cm. Rễ củ tròn dài màn vàng nâu, mọc thành chùm. Thân vuông, có lông, phủ to trên mắt. Lá mọc đối, hình bầu dục, mặt trên có lông thưa, mếp có rìa lông cứng. Vào tháng 6 - 7, hoa nở rộ. Cụm hoa hình xim ở kẽ lá hoặc ở ngọn thân. Hoa to, đẹp, màu xanh tím. Quả thuộc loại quả nang khi chín vào tháng 8 - 10, có màu nâu đen. Khi quả bị ướt, nó mổ ra bắn tung ra bên ngoài những hạt dẹt.
Bộ phận dùng: Rễ và hạt.
Nơi sống và thu hái: Cây mọc hoang ở các bãi cỏ, ven đường đi ở nhiều nơi, gặp nhiều ở Tiền Giang, Đồng Tháp, Hậu Giang, An Giang, Kiên Giang. Cây thường phát tán nhanh, mạnh.
Rễ thường được thu hái vào mùa thu, dùng tươi hay phơi khô.
Hạt thu hái ở những quả chín.
Hoạt chất và tác dụng: Chưa có tài liệu nghiên cứu hoạt chất.
Cây chỉ mới sử dụng trong phạm vi dân gian. Rễ củ xếp thành chùm như một số loại Sâm, thường được gọi là Sâm nam hay Sâm tanh tách. Củ được đào về, nấu nước uống dùng làm thuốc bổ mát, chữa bệnh về thận và sỏi bàng quang. Cũng dùng chữa sốt cách nhật, ho gà, viêm màng bụng khi đẻ, trị cảm nóng hay cảm lạnh. Lá sắc uống làm ra mồ hôi và chữa sốt. Hạt ngâm nước, tạo ra một thứ keo như thạch có thể dùng đắp mụn nhọt và các vết đứt.
Cách dùng: Rễ lá thường được dùng dưới dạng thuốc sắc, mỗi ngày 10 - 20g. Hạt dùng không kể liều lượng.
Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi
Nhận xét
Đăng nhận xét