Đậu rựa, Đậu mèo, ngồi, Đậu mèo trắng, Đậu dao, Đậu Mỹ - Canavalia ensiformis (L.) DC., thuộc họ Đậu - Fabaceae. Cây sống hằng năm, leo rất cao. Lá kép có 3 lá chét; lá chét có mặt trên màu lục, mặt dưới nhạt, móng, hình trái xoan nhọn. Hoa màu trắng xếp thành chùm ở nách lá. Quả có mép song song, hơi cong, dẹp, có 3 khía lồi. Hạt trắng, xám hay đỏ.
Đậu rựa có nguồn gốc ở Ấn độ, ngày nay được trồng ở nhiều nước của châu Á, châu Phi và châu Mỹ. Đậu rựa đã được nhập vào trồng ở nước ta từ lâu tại một số địa phương, đặc biệt là ở Tây nguyên.
Đậu rựa là một cây thức ăn cho người và gia súc. Quả đậu rựa lúc còn non ăn ngon như quả đậu cô ve và là một nguồn rau xanh có giá trị dinh dưỡng cao. Hạt đậu rựa có hàm lượng protein cao 25%, dùng để thổi xôi, làm nhân bánh và nấu chè, đặc biệt là có thể dùng để làm tương. Hạt già thì dùng hầm kỹ với thịt gà, thịt lợn làm thức ăn ngon và bổ. Thân lá đậu rựa dùng làm phân xanh tốt, dùng ép nước tưới cho chè và các loại cây ăn quả. Thân, lá, vỏ quả Đậu rựa khô đem nghiền thành bột có thể dùng để nuôi lợn và trâu bò.
Hạt đậu rựa tuy cũng có chứa acid cyanhydric thường gặp ở một số loài Đậu mèo (Mucuna) và một số ít loại đậu khác có thể làm cho người ta bị say. Nhưng nếu rửa kỹ hoặc nấu chín hay rang vàng thì nó bị phân huỷ đi.
Hạt đậu rựa cũng được dùng làn thuốc. Nó có vị ngọt, tính bình, bổ nguyên khí, nhuận tâm, ích thận, liễm khí nghịch, ngừng suyễn nấc.
Lương Y Lê Trần Đức cho biết công dụng :
- Chữa trường hợp sau khi đau lâu, nguyên khí suy yếu, nấc cụt không ngừng, dùng hạt Đậu rựa đốt tồn tính (hay sao già) tán bột, uống 8g với nước chín thì yên.
Trích từ sách: Cây Rau Làm Thuốc
của PTS Võ Văn Chi
do NXB TH Đồng Tháp ấn hành
Nhận xét
Đăng nhận xét