Lu lu đực, Thù lù đực hay cây Nụ áo - Solanum nigrum L., thuộc họ Cà - Solanaceae. Cây thảo cao 30-100cm, sống hằng năm hay sống dai, có thân phân nhiều cành có góc. Lá nguyên, hình trái xoan, nhọn, thuôn dần thành cuống; phiến hơi phân thuỳ hay có góc. Hoa hợp thành chuỳ dạng tán ở các cành bên; tràng hoa màu trắng hoặc tím tím; cuống hoa dài 1-3cm. Quả mọng, tròn, lúc còn non có màu lục sau chuyển sang mầu vàng hay đỏ và khi chín có màu đen, chứa nhiều hột dẹp.
Cây mọc phổ biến trong nhiều vùng nhiệt đới. Ở nước ta, Lu lu đực mọc dại ở các bãi hoang, ruộng khô, ven đường đi khắp nước ta.
Ở nhiều nước vùng nóng, các nước châu Phi và đảo Môrixơ, ở Ấn độ, Trung quốc cũng như ở nước ta, người ta dùng các chồi non, cây con ăn như các loại Rau cải; các chồi non dùng trộn với dầu giấm thành món ăn tươi sống vừa bổ, vừa nhuận tràng và lợi tiểu. Quả cũng luộc ăn được.
Toàn cây lu lu đực cũng được dùng làm thuốc. Thành phần chính là solanin (có tính chất tương tự belladon, nhưng yếu hơn nhiều) mà hàm lượng cũng thấp. Lu lu đực được chỉ định dùng uống trong, có tính chất chống co thắt, giảm đau, làm dễ ngủ, làm dịu cơn đau; còn nếu dùng ngoài, nó có tính làm mềm, làm dịu. Thường được dùng trong chữa chứng khó tiêu gây đau (đau dạ dày và ruột), co thắt bàng quang (dùng dịch tươi của cây, 30g mỗi ngày), ho gà (làm cồn thuốc 5-10g mỗi ngày cứ mỗi tuổi dùng 10 giọt trong một ngày). Nếu dùng ngoài, người ta sử dụng Lu lụ đực để chữa các bệnh ngoài da (ngứa, á sừng, eczema rỉ nước vàng, sưng hậu môn và âm hộ), nứt vú, trĩ, loét đau đớn, áp xe và bệnh nấm. Để dùng ngoài, có thể dùng nước sắc lá Lu lu đực (một nắm trong một lít nước, đun sôi lên), dùng rửa, tắm, đắp, hoặc thụt âm đạo (cho các trường hợp sưng hậu môn và âm đạo, ung thư ở các vùng này, khí hư, bệnh ngoài da, chín mé, cụm nhọt, vết loết, nẻ vú, viêm khớp, đụng giập, đòn ngã). Cũng có thể dùng tươi giã đắp ngoài, là loại thuốc tiêu sưng, tán huyết. Rễ của nó, phối hợp với Mộc thông, Vừng làm thuốc uống thông tiểu tiện. Hạt của nó trị mụm đinh sưng, làm sáng mắt, nhẹ mình.
Trích từ sách: Cây Rau Làm Thuốc
của PTS Võ Văn Chi
do NXB TH Đồng Tháp ấn hành
Nhận xét
Đăng nhận xét