CÂY RAU LÀM THUỐC - HÚNG QUẾ

Húng quế, Húng giổi, Rau é, É trắng - Ocimum basilicum L., thuộc họ Hoa môi - Lamiaceae. Cây bụi nhỏ cao tới 50cm, có cành vuông. Lá mọc đối, màu lục bóng, hơi khía răng ở mép. Hoa mọc thành chùm đơn, dài đến 20cm, gồm những vòng 5-6 hoa nhỏ, màu trắng hay hồng. Quả bế tư, rời nhau, mỗi quả chứa một hạt.

Cây gốc ở Ấn độ, được trồng rộng rãi ở châu Á, châu Phi nhiệt đới, các đảo Thái bình dương. Người ta trồng Húng quế chủ yếu lấy lá làm ra ăn sống như là gia vị, kèm theo xà lách, các đĩa xào. Húng quế không thể vắng mặt trong bữa rượu thịt chó (nên còn gọi là húng chó), hoặc để trang điểm đĩa tiết canh vịt (cũng còn gọi là húng vịt).

Toàn cây có tinh dầu mùi thơm của Sả và Chanh, mà thành phần chủ yếu là ocimin, linalol, estragol.... Tinh dầu này được dùng chế nước chấm và pha rượu mùi. Hạt dùng chế nước giải khát: người ta ngâm hạt (hột é) trong nước, các hạt này sẽ được ngấm nước và bao phủ bởi một lớp chất nhầy, dùng uống mát và dễ tiêu hoá.

Người ta cũng dùng các ngọn cây có hoa và tinh dầu lá Húng quế để làm thuốc. Húng quế có tính chất bổ dưỡng, chống co thắt, dễ tiêu hoá, sát khuẩn đường ruột, điều kinh. Được chỉ định dùng uống trong để chữa suy nhược thần kinh, lo âu, mất ngủ do co thắt dạ dày, tiêu hoá khó khăn, nhiễm trùng đường ruột, ho gà, choáng váng mặt, đau nửa đầu, động kinh, liệt, thống phong, kinh nguyệt không đều và ít. Cũng dùng làm tăng sữa. Dùng ngoài để trị mất cảm giác của khứu giác.

Khi dùng để uống trong, người ta chế các dạng thuốc như thuốc hãm (một thìa cà phê cành lá có hoa trong một cốc nước sôi) uống mỗi lần một cốc sau bữa ăn, hoặc dùng tinh dầu 2-5 giọt, dùng 3 lần trong một ngày trong dung dịch cồn hay trong mật ong. Có thể dùng cành hoa hay cành lá tươi giã lấy nước cốt uống. Cũng có thể dùng một nắm lá cho vào một bát nước sắc uống để kích thích sự tiết sữa. Ngày dùng 2 ly. Nếu sắc đặc, dùng súc miệng chữa bệnh aptơ.

Nếu dàng ngoài, ta lấy các lá khô nghiền thành hột để làm hắt hơi, chống mất cảm giác của khứu giác do sổ mũi mạn tính.

Tinh dầu hoặc lá vò ra dùng xát vào vết đốt của ong kiến, các vết rắn cắn. Lá cũng dùng đắp các vết thương.

Húng quế còn là vị thuốc chữa dị ứng, mẩn ngứa khá hiệu nghiệm: Lá Húng quế (và cả hoa, quả, hạt càng tốt) giã nhỏ vắt lấy nước uống, có thể thêm đường cho dễ uống, còn bã đem xát lên những chỗ mẩn ngứa.

Trích từ sách: Cây Rau Làm Thuốc

của PTS Võ Văn Chi

do NXB TH Đồng Tháp ấn hành

Xem thêm: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG - HÚNG QUẾ

Xem thêm: Chữa Cảm Sốt - Húng Quế

Xem thêm: CÂY RAU CÂY THUỐC - HÚNG GIỔI