a. Thành phần và tác dụng
Lê còn có tên là khoái quả, ngọc nhũ, mật văn... Theo Đông y, lê tính mát, hơi chua, có tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, tiêu đờm, giảm ho, thanh tâm giáng hoả, dưỡng huyết, sinh tân dịch, nhuận tràng, tiêu độc.
Quả lê rất giàu chất dinh dưỡng. Cứ 100g lê có 86,5g nước 0,1g chất béo 02g protein, 11g carbohydrat, 1,6g xơ, 14mg canxi 13mg phot pho, 0,5mg sắt, 0,2mg vitamin Pp, các vitamin nhóm P, C, beta caroten, 1mg axit folic. 5o với các thức ăn thực vật, lê là loại có nhiều chất xơ có vai trò quan trọng trong tiêu hoá và chuyển hoá.
Lê là loại quả quý đứng đầu trăm quả (bách quả chỉ tông) về tư âm nhuận táo, thanh nhiệt tiêu đờm, chữa chủ yếu gần hết các bệnh ở bộ máy hô hấp.
Theo Bản thảo huyền tông thì lê để sống có tác dụng thanh nhiệt, nhuận táo cho lục phủ và nếu nấu chín thì bổ âm cho ngũ tạng.
- Khô miệng, họng, ho khản tiếng: Lê gọt vỏ, bỏ hạt, ép hoặc xay, uống tươi nguyên chất hoặc cho thêm đường.
- Họng khô, khản tiếng: Lấy 1,5kg lê bỏ lõi và hạt, ninh nhừ, cho mật ong lượng vừa đủ, trộn đều, đánh nhuyễn. Cho vào lọ ăn dần. Mỗi lần 2 thìa cà phê hoà với nước sôi.
- Ho có đờm đặc vàng: Lê 500g gọt vỏ, bỏ hạt, vắt lấy nước. Ngó sen 500g nướng chín, lột vỏ, thái vụn vắt lấy nước. Trộn 2 thứ với nhau, uống thay nước.
- Táo bón, tiểu tiện vàng và ít, suy nhược: Lê 1kg (bỏ hạt), củ cải trắng 1kg, gừng sống 250g, sữa đặc 250g, mật ong 250g. Cả lê, cũ cải, gừng vắt nước riêng từng thứ, cho nước củ cải vào nồi nấu sôi mạnh rồi dịu xuống cho chín nhừ sền sệt như keo, sau đó cho nước gừng, sữa nóng, mật ong khuấy đều, đun tiếp nhỏ lửa cho đến khi sôi thì bắc ra, để nguội cho vào bình.
- Ho khản tiếng, viêm họng mạn tính: 2 quả lê ép lấy nước sắc với 20g vỏ quýt khô lâu năm.
- Lao phối thuộc âm hư (sốt nhẹ về chiều, má đỏ, ra mồ hôi, ho tức ngực, mạch vi): Lê 1 quả to, bách hợp 10 - 15g đều thái nhỏ, đường phèn vừa đủ. Tất cả đun sôi kỹ, ăn cái uống nước.
- Ho khan, khó thở, đoản hơi: Lê 3 quả, hoa hồng bạch 3 bông, mộc nhĩ trắng 50g, bối mẫu 5g, đường phèn 100g. Lê thái miếng, hoa hồng rửa sạch, mộc nhĩ trắng ngâm mềm, bối mẫu ngâm giấm. Cho nước nấu lê, mộc nhĩ trắng, bối mẫu đường phèn trong 1/2 giờ. Sau đó cho hoa hồng nấu thêm chút nữa.
- Tiêu đờm, thông đại tiện: Nước lê, nước củ ấu, nước rễ cỏ tranh, nước ngó sen, nước đại mạch. Nấu lên uống nóng hoặc nguội.
- Ho lao, đờm có máu, sốt về chiều, thổ huyết, ho lâu ngày mất tiếng: Lê 20 quả, ngó sen 1kg, cà rốt 1kg, mạch môn 100g, sinh địa 100g, rễ cỏ tranh 100g, mật ong 250g, mạch nha 150g, gừng tươi 50g. Luộc kỹ mạch môn, sinh địa, rễ cỏ tranh, lấy nước bỏ bã, lê bỏ vỏ và hạt, ngó sen, cà rốt, gừng tươi giã vắt lấy nước. Tất cả khuấy đều cô đặc cho mật ong, mạch nha vào, cô quánh cho vào lọ dùng dần. Sáng và tối ngậm mỗi lần một thìa.
- Phụ nữ có thai hay bị nôn: Lê cắt ngang phần núm, khoét bỏ lõi hạt, cho mật ong hoặc đường phèn vào rồi chưng cách thuỷ, ăn cái uống nước.
- Tiêu đờm, hết ho hen khó thở: Chọn quả lê to, cắt nắp, khoét bỏ hạt nhồi đầy đậu đen (đã ngâm mềm), đường phèn đậy nắp, om nhừ.
- Ho kéo dài, khan hoặc đờm đặc: Lê gọt vỏ bỏ hạt, cắt núm, khoét bỏ lõi, cho 10g bột xuyên bối mẫu, đường phèn 30g cho vào trong lê. Hấp ăn trong 1 - 2 lần vào buổi sáng và tối.
- Viêm phế quản: Vỏ lê 15g, hạnh nhân 5g, sa sâm 5g, lá dâu 10g, đường phèn 10g. Cho tất cả vào nồi nấu sắc lấy nước bỏ bã. Uống ngày 1 thang thay trà.
- Viêm họng mạn tính: Vỏ lê 10g, vỏ mía 15g. Sắc kỹ uống thay nước hàng ngày.
- Ho, suy nhược ở trẻ em, người già: Lê 3 - 5 quả, gạo 60g. Lê thái nhỏ ép lấy nước cho vào cháo đã nấu nhừ, khuấy đều, đun sôi lại. Ăn nóng.
- Trị mụn, nổi hạch: Phổi lợn 250g thái nhỏ, lê 1 quả to bỏ hạt, bối mẫu 10g. Cho tất cả vào nồi với nước vừa đủ. Nấu sôi rồi để lửa nhỏ 2 tiếng. Cho gia vị ăn nóng.
- Ho kéo dài, viêm phế quản, nhuận phế, hoá đờm, trị ho có đờm lẫn máu lâu khỏi (hạnh nhân bỏ mầm, vỏ lụa): Thịt ngỗng (bỏ mỡ, da, chặt miếng) 250g, lê (loại to) 1 quả, bỏ hạt, hạnh nhân 10g, bách hợp 30g. Tất cả cho vào nồi thêm nước vừa đủ, nấu sôi rồi vặn lửa nhỏ, nấu tiếp khoảng 1 tiếng. Cho gia vị ăn nóng.
Ngoài ra, thường xuyên ăn lê còn phòng chữa được chứng hay mệt, sưng đau họng, lợi, lưỡi, đi tiểu vàng, táo bón, mắt sưng đỏ, phòng chữa bệnh cao huyết áp.
Trích nguồn từ sách: "NHỮNG VỊ THUỐC QUANH TA"
của Đức Minh do NXB Hà Nội ấn hành
Xem thêm: TRỊ BỆNH BẰNG TRÁI CÂY - QUẢ LÊ
Nhận xét
Đăng nhận xét