Dùng hạt quả của cây sử quân tử – Quisqualis indica L. Họ Bàng – Combretaceae. Sử quân tử có mọc và được trồng ở nhiều nơi trong nước ta vào tháng 9–10, khi vỏ quả biến thành màu đen tím thì hái lấy quả, phơi khô. Sau đó bóc lấy hạt mà uống, cần bỏ các màng đen của hạt.
Tính vị: vị ngọt, tính ấm.
Công năng chủ trị:
- Khử trùng tiêu ích: dùng đối với giun đũa, giun kim, sử quân tử sao vàng, người lớn mỗi ngày dùng 10–20 hạt, trẻ con mỗi tuổi một hạt, song không vượt quá 20 hạt, ngày uống một lần, uống liền trong 3 ngày. Hoặc dùng sử quân tử 2g, binh lang, chỉ xác mỗi thứ 12g, ô mai 4g, mộc hương 8g, cũng có thể dùng sử quân tử 120g, mộc hương 80 hạt, hạt cau già 160g, hạt bí bìm bìm 100g, làm thành viên hoàn, người lớn 12g/ngày, trẻ em 3–6 tuổi dùng 3–4g, 8–12 tuổi 6–8g.
- Kiện tỳ: dùng phối hợp với trẻ em bị cam tích, bụng ỏng, đít von, da xanh, mặt mũi nhoèn dử có trong phương phì nhi cam tích (sử quân tử kết hợp với thuốc kiện tỳ tiêu đạo).
- Thanh thấp nhiệt ở bàng quang: dùng khi nước tiểu bị trắng đục.
Liều dùng: 4 - 16g.
Chú ý:
- Khi liều dùng cao, hoặc dùng với nước chè, hoặc chưa bóc vỏ, có thể dẫn đến nấc, chóng mặt, buồn nôn.
- Tác dụng dược lý: nước ngâm hoặc dịch chiết bằng cồn với nồng độ 36%, đối với giun lợn ở môi trường nuôi dưỡng đảm bảo nhiệt độ thích hợp, đều bị tê liệt sau 5 phút. Dầu sử quân tử với nồng độ 40% qua 30 phút không làm cho giun lợn bị tê liệt. Sau khi ép bỏ dầu đi dịch ngâm với nồng độ 19% sau 3 phút làm tê liệt giun lợn. Dịch sắc 100% của lá, nhân hạt, vỏ quả đều có tác dụng làm tê liệt giun lợn. Tác dụng ở lá mạnh hơn ở nhân và vỏ quả. Muối kali của acid quisqualis có trong sử quân tử có thể làm cho giun đất chết trong 8 giờ, đối với giun lợn có tác dụng ức chế.
- Tác dụng kháng khuẩn: nước sắc 10% của nhân hạt có tác dụng ức chế tụ cầu vàng, trực khuẩn đại tràng. Chất kháng khuẩn tan ở trong nước không bị nhiệt độ phá huỷ.
Trích nguồn từ sách: "DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN"
của TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI,
Bộ môn DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN, NXB Y HỌC
Xem thêm: TRỊ GIUN SÁN - Sử Quân Tử
Xem thêm: CÂY HOA CÂY THUỐC - SỬ QUÂN TỬ
Xem thêm: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG - DÂY GIUN
Nhận xét
Đăng nhận xét