Cà gai leo hay Cà vạnh, Cà quính (Solanum procumbens Lour.) thuộc họ Cà (Solanaceue).
Mô tả: Cây nhỏ leo, dài tới 1m hay hơn, phân cành nhiều và có rất nhiều gai cong màu vàng, các cành non phủ lông hình sao. Lá mọc so le, hình trứng hay thuôn, nguyên hay chia thùy, hai mặt lá có màu khác: mặt dưới phủ lông tơ và lông len màu trắng, có gai; phiến dài 3-4 cm, rộng 1,2 – 2 cm, cuống đài 4-5 ram. Hoa mầu tím nhạt hợp thành xim ở nách lá gồm 2-5 hoa, ít khi 7-9 hoa. Quả mọng hình cầu, màu vàng, nhẵn bóng, đường kính 5-7 mm. Hạt màu vàng, hình thận, có mạng.
Bộ phận dùng: Rễ hoặc cành lá.
Nơi sống và thu hái: Cây mọc hoang dọc các bờ bụi, bờ rào. Có gặp ở một số nơi như Tiền Giang, Hậu Giang... Có thể trồng bằng cành hoặc bằng hạt vào đầu mùa mưa.
Rễ thu hái quanh năm, rửa sạch, thái mỏng, dùng tươi hay phơi khô.
Hoạt chất và tác dụng: Toàn cây, nhất là rễ, chứa ancaloit. Trong rễ còn có tinh bột, saponczit và flavonozit.
Theo Y học cổ truyền, cây có vị the, hơi ấm, hơi có độc. Có công năng tán phong thấp, trừ ho, giảm đau, cầm máu. Dùng để trị cảm cúm, ho, phong thấp, đau nhức các đầu gân, xương, viêm răng, sưng đau hoặc chảy máu chân răng. Cũng dùng chữa dị ứng, bệnh lậu, rắn cắn và say rượu.
Cách dùng: Ngày dùng 10-20g dạng thuốc sắc. Để chữa tê thấp, dùng 10g rễ hoặc cành lá sắc đặc thêm rượu uống. Có thể phối hợp với các vị thuốc khác. Ở Tiền Giang có bài thuốc rượu chữa phong thấp: Lá lốt rễ và thân 800g, Cả gai leo 300g, Cỏ xước 300g, Thổ phục linh 300g, Quế chỉ 100g, Thiên niên kiện 300g, Vòi voi 300g. Chế phẩm ngâm rượu theo: 20 phần thuốc khô tán bột, ngâm với 100 phần rượu 50o trong 10 ngày, lược lọc để dùng. Người lớn 1 lần 30ml, ngày 2 lần, trước khi ăn cơm.
Để trị ho gà, dùng 10g rễ phối hợp với 30g lá chanh sắc uống.
Để trị rắn cắn, dùng 30-50g rễ tươi giã nát, hòa nước uống, lấy bã đắp. Hoặc dùng 10-30g rễ khô sao vàng sắc uống.
Để chữa say rượu, dùng rễ sắc uống. Xát rễ vào răng, tránh say rượu.
Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi
Xem thêm: Đắp vết thương Rắn Rết cắn - Cà Gai Leo
Nhận xét
Đăng nhận xét