Lạc tiên, còn gọi là Dây chùm bao hay Dây nhãn lồng - Passiflora foetida L., thuộc họ Lạc tiên - Passifloraceae. Dây leo bằng tua cuốn, có lá mọc so le, hình tim, xẻ ba thuỳ và có nhiều lông. Hoa trắng, có tràng phụ hình sợi màu tím. Quả tròn bao bởi các lá bắc cùng lớn lên với quả; quả chín, có màu vàng, dùng ăn được.
Lạc tiên mọc hoang dại khắp các vùng đồi núi, các lùm bụi, leo lên các loại cây khác. Cũng được trồng ở các vườn thuốc.
Ta thường dùng đọt non của lạc tiên làm rau luộc ăn, chấm mắm nêm. Rau lạc tiên có tác dụng an thần và làm cho dễ ngủ.
Lạc tiên là cây thuốc có nhiều công dụng, nhưng chủ yếu được dùng trị suy nhược thần kinh, mất ngủ và ngủ hay mơ (theo kinh nghiệm sử dụng loài Passiflora incarnata ở châu Âu). Ta hay dùng Lạc tiên nấu thành cao, uống mỗi buổi tối vài thìa trước khi đi ngủ. Hoặc dùng dây Lạc tiên, lá Dâu, lá Vông, hột Muồng ngủ sao, mỗi vị 15-20g sắc uống thì dễ ngủ, yên giấc. Người ta cũng dùng Lạc tiên nấu với cùi Nhãn (Long nhãn) thành cao Lạc long vừa có tác dụng bổ, lại an thần. Chúng ta đã sản xuất cao Lạc tiên (theo công thức: Lá lạc tiên 500g, lá Vông nem 300g, lá Dâu 100g, acid benzoic 2g, cồn 90° 40ml, đường và nước vừa đủ 2000ml), dùng chữa khó ngủ, buồn phiền, hồi hộp.
Ở Trung quốc, Lạc tiên được xem là cây thuốc có vị ngọt và đắng, tính mát, toàn cây có tính chống viêm, lợi tiểu; quả làm giảm đau. Được chỉ định dùng trị ho, phù thũng, viêm mủ da, ghẻ ngứa, loét ở chân. Liều dùng 3-15g, dạng thuốc sắc. Dùng ngoài, đun nước rửa và giã tươi cành lá cây để đắp ngoài. Người ta đã sử dụng một số đơn thuốc như:
- Bệnh bạch huyết cổ, viêm mủ da: Lạc tiên 10g, vỏ khô quả dẻ Trùng khánh, rễ cây Ô rô nước, rễ cây Mơ leo, mỗi vị 15g, nấu với thịt lợn để ăn.
- Viêm mủ da, ghẻ ngứa, loét ở chân: dùng dây lá Lạc tiên với lượng thích hợp đun sôi trong nước để tắm rửa hoặc ngâm và để đắp ngoài.
Trích từ sách: Cây Rau Làm Thuốc
của PTS Võ Văn Chi
do NXB TH Đồng Tháp ấn hành
Nhận xét
Đăng nhận xét