Cây Hoa Chữa Bệnh - HOA NGŨ SẮC BỒNG ỔI

Tên khác: Cây Cứt lợn; Bông ổi; hoa Tứ thời; Trám ổi, Mã anh đan; Ngũ sắc mai; Thiên lan thảo, Thổ hồng hoa.

Tên khoa học: Lantana camara L. Họ Cỏ roi ngựa (Verbenaceae).

Nguồn gốc:

Chi Lantana L. mọc hoang hoặc được trồng làm cảnh ở châu Mỹ nhiệt đới, Á nhiệt đới và các nước châu Á như: Trung Quốc, Việt Nam, Indonesia, Sumatra. Cây mọc ở độ cao 1.700m. Ở Việt Nam, Bông ổi mọc hoang ở khắp nơi, ở ven đường, hoặc được trồng làm cảnh làm thuốc.

Mô tả:

Cây bụi, cao 1 - 2m, thân vuông cạnh; cành có lông và gai; lá mọc đối, hình bầu dục, mặt lá xù xì có lông, mép khía răng. Hoa không cuống, mọc thành cụm hình đầu; hoa có nhiều màu sắc khác nhau như: cam, đỏ, phớt hồng, trắng, vàng (gọi là quả Ngũ sắc), hoa nở quanh năm. Lá có mùi thơm ổi chín. Quả mọng, hình cầu, màu đỏ; khi chín, màu tím đen, mang 2 hạch cứng.

Bộ phận dùng:

Hoa, lá, rễ;

Hái hoa vào vụ hè, thu. Lấy rễ cây, có thể quanh năm, đào lấy rễ và sấy khô, nhơi khô.

Thành phần hoá học:

Lá chứa: lantaden A 0,31 - 0,68%; scid lantanolic, acid lantic, lantanin, glycosid triterpen. Ngoài ra cây còn chứa tinh dầu 0,16 - 0,2%, trong đó chủ yếu có humulen, b-caryophyllen; g-terpinen; a-pinen; p-cymen.

Theo Đông y:

Tính vị, công dụng:

- Hoa: Cam, đạm; lương; thanh nhiệt, giải độc, hoạt huyết, chỉ huyết.

- Lá: Khổ, hàn. Công dụng: tiêu thũng, khu phong, ngừng ngứa;

- Rễ: Cam, khổ, hàn; khu phong, lợi thấp; thanh nhiệt, hoạt huyết.

- Theo Trung Dược Đại Từ điển (1995) Bông ổi:

+ Tính vị: Khổ, hàn

+ Công dụng: Tiêu thũng, giải độc, khu phong, chỉ đương (ngừng ngứa).

+ Chủ trị: Ung thũng, thấp độc, ghẻ lở, hủi, (giới lại) độc sang (sang độc).

+ Cách dùng, liều lượng: Ngày dùng 20 - 40g sắc nước thuốc để uống hoặc giã lấy nước trấp uống với rượu (sung tửu).

Dùng ngoài: giã được liệu, đắp chỗ đau, bôi và xát vào chỗ đau, hoặc sắc lấy nước thuốc để rửa.

Kiếng kỵ: Phụ nữ có thai kiêng dùng.

Bài viết được trích từ sách: CÂY HOA CHỮA BỆNH

của các tác giả Nguyễn Văn Đàn, Vũ Xuân Quang, 

Ngô Ngọc Khuyến biên soạn, NXB Y Học ấn hành.

Xem thêm: Đắp vết thương Rắn Rết cắn - Bông Ổi

Xem thêm: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG - TRÂM ỔI