Riềng, Riềng ấm, Cao lương khương, Phong khương - Alpinia officinarum Hance, thuộc họ Gừng - Zingiberaceae. Cây thảo cao cỡ 1m, có thân rễ dài, bò, hình trụ, màu đỏ nâu, phủ nhiều vẩy, chia thành nhiều đốt, màu trắng nhạt. Lá không cuống, hình ngọn giáo. Hoa tập hợp thành chuỳ trên những ngọn thân giả mọc từ thân rễ, cánh môi của hoa có màu trắng có vân đỏ. Quả hình cầu, có lông.
Riềng là cây mọc hoang, thường mọc trên các đồi ven rừng. Thường được trồng ở những nơi đất ẩm trong các vườn và trên bờ ao ở vùng núi và cả ở nông thôn nước ta. Thân rễ của Riềng có mùi hắc, thơm và vị cay, nóng, thường dùng làm gia vị ăn với thịt chó, nấu giả cầy, nấu mắm cá. Có khi, người ta dùng các chồi non để nấu canh cua, canh cá.
Trong thân rễ của Riềng, có tinh dầu, mà thành phần chủ yếu là cineol và metylcinnamat. Còn có chất dầu vị cay là galangol và các dẫn chất của flavonoit: galangin, alpinin và kampferin.
Người ta dùng thân rễ của Riềng (có khi cả quả và hạt) để làm thuốc. Nó có vị cay, tính ấm, có tác dụng lợi tiêu hoá, làm giảm đau, chống khí lạnh. Thường được dùng trị: 1. Đau thượng vị nôn mửa, khó tiêu hoá; 2. Loét dạ dày và tá tràng, đau dạ dày kinh niên; 3. Viêm dạ dày - ruột cấp; 4. Chống khí lạnh ở rừng núi. Dùng ngoài trị lang ben.
- Chữa đau bụng lạnh dạ, nôn mửa, ỉa xối: Riềng ấm, Cú gấu, Gừng khô, liều lượng bằng nhau tán nhỏ, uống mỗi lẫn 6g, ngày uống 3 lần.
Trong trường hợp nôn mửa, có thể dùng Riềng, Bán hạ, Gừng, mỗi vị 10g, sắc nước uống.
- Đau thượng vị, loét dạ dày tá tràng, đau dạ dày mạn tính, dùng Riềng, Củ gấu mỗi vị 60g, tán nhỏ thành bột và luyện viên, mỗi lần dùng 3g, ngày 3 lần.
- Chống khí lạnh ở rừng núi sinh sốt rét cơn, không tiêu, buồn nôn hoặc đau bụng thổ tả, dùng hạt Riềng tán nhỏ uống 6-10g, ngày 3 lần.
Ta dùng cây Riềng nếp (Alpinia galanga Sw.) to và cao hơn cây Riềng, thân rễ màu hồng, ít thơm, làm gia vị và làm thuốc; cũng dùng thân rễ cây Lương khương (A. chinensis Rosc.) làm thuốc như Riềng.
Trích từ sách: Cây Rau Làm Thuốc
của PTS Võ Văn Chi
do NXB TH Đồng Tháp ấn hành
Xem thêm: Củ RIỀNG
Xem thêm: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG - RIỀNG
Xem thêm: Chữa Bệnh Tiêu Hóa - Riềng
Xem thêm: CÂY RAU CÂY THUỐC - RIỀNG
Nhận xét
Đăng nhận xét